Daha önce Iletisim Yayinlarindan Kapitalizm Ahlaki midir adli
kitabi cikan André Comte-Sponville Fransada cok satanlar
listesine giren bu kitabinda erdem konusunu ele aliyor
Erdem nedir Harekete gecen ya da gecebilen bir güctür.
Örnegin, bir bitkinin ya da ilacin erdemi iyilestirmektir, bicaginki
kesmek, insaninki insanca istemek ya da davranmaktir.
Cöplemenin erdemi baldiraninkinden farklidir, bicaginki
capaninkinden farklidir, insanin erdemi kaplanin ya da
yilaninkinden farklidir. Bir varligin erdemi onun degerini
olusturan seydir, baska deyisle kendine özgü yetkinligidir Iyi
bicak en iyi kesebilendir, iyi recete tedavide cok basarili olandir,
iyi zehir öldürmede cok basarili olandir... Erdemlerin, bu ilk ve
en genel anlamda, nasil kullanildiklarindan, hedefledikleri ya
da hizmet ettikleri amaclardan bagimsiz olduklari görülecektir.
Katilin elindeki bicak ascinin elindekinden daha az erdemli
olamaz, hayat kurtaran bitki zehirleyen bitkiden daha erdemli
degildir. Bu, kuskusuz, bu adamin hicbir normatif kural koyucu
boyutu olmadigi anlamina gelmez Kimin elinde olursa olsun
ve kullanilislarinin cogunda, en iyi bicak en iyi kesen bicak
olacaktir. Onun özgül gücü kendine özgü yetkinligini de yönetir.
Ama bu normatiflik nesnel kalir ya da ahlaki olarak duyarsiz,
ilgisizdir. Bicagin isini yapmasi yeterlidir, o bu isi yargilamaz,
degerlendirmez ve bu nedenle de onun erdemi bizim erdemimiz
degildir. Mükemmel bir bicak, kötü bir adamin eline düstü diye
mükemmelliginden bir sey yitirmez. Erdem güctür ve güc de
erdeme yeter. Ama insana yetmez. Ama ahlaka yetmez.
Bir erdemler risalesi ne ise yarar Belki suna Ne yapmamiz
ya da ne olmamiz gerektigini, ne yasamamiz gerektigini
anlamaya calismak ve bu cabadan yola cikarak, yapmamiz
ya da olmamiz gereken seyden bizi ayiran yolu, en azindan
entelektüel olarak ölcebilmek. Mütevazi bir amac, yetersiz bir
amac, ama gerekli bir amac.
